น้ำจับเลี้ยง หรือที่คนจีนแต้จิ๋วเรียก จับเหลี่ยงจุ้ย pantip

ชวนมาต้มน้ำจับเลี้ยงดื่มแก้ร้อนในกันค่ะ
ช่วงเทศกาลบ้ะจ่าง แม่นันทานไปเยอะเลยค่ะ ทานแต่ของร้อน ของทอดทั้งนั้น ทำเอาร้อนในเป็นแผลในปากมาหลายวัน 

พอว่างปุ๊บรีบต้มน้ำจับเลี้ยงขึ้นมา เด็กๆที่บ้านก็ชอบด้วย น้องภามพอเห็นแม่นันกำลังต้มอยู่ ถึงกับเอ่ยปากขอ 

พร้อมถาม “อู่ เหลาะ เหน็กโอ้ย บ๊อ” ใส่ลำใยด้วยรึเปล่ามามี้”

น้ำจับเลี้ยง คือน้ำต้มสมุนไพรจีนหลายๆอย่างคละกัน (Chinese mixed herbs drink)
คำว่า จับ/จั๊บ (杂/什) ในจับเลี้ยง หมายถึงของเบ็ดเตล็ดอะไรก็ตามที่เอามาคละรวมกัน ผสมกัน เช่น ผักหลายชนิดต้มรวมกัน 

ที่เราเรียกว่า “จับฉ่าย” (杂菜/什菜) ไม่ได้แปลว่า สิบ เพราะจับเลี้ยงหลายตำรับใช้ยาจีนมากถึงสิบกว่ายี่สิบอย่างผสมกันก็มีค่ะ

น้ำจับเลี้ยง หรือจับเหลี่ยงจุ้ย ในหนึ่งห่อใหญ่ที่แม่นันให้ทางร้านยาจีนจัดให้มา น่าจะมีสมุนไพรเกือบครบทุกอย่าง 

ที่ยืนพื้นเลยจะมีเก๊กฮวย หล่อฮั้งก้วย ดอกงิ้ว แห่โกวเช่า เหม่ากึง(รากหญ้าคา) โชยเตียจั้ว(ใบเพกา) 

ส่วนสมุนไพรจีนที่จัดเพิ่มอาจมี โหล่วเก็ง เทียงฮวยฮุ่ง หง่วงเซียม เง็กเต็ก แบะตัง กิมหงึ่งฮวย(สายน้ำผึ้ง) เป็นต้น 

สมุนไพรจีนส่วนหลังนี้ ก็แล้วแต่ว่าทางร้านขายยาจีนเขาจะจัดอะไรให้บ้าง ซึ่งมักจัดเพิ่มให้เพียง 3-4 อย่าง 

ไม่จำเป็นต้องจัดให้ครบหมดทุกอย่าง

มาดูสรรพคุณในสมุนไพรกันค่ะ
– แห่โกวเช่าร่วมกับใบเพกา ต้มน้ำดื่ม แก้ไอ เจ็บคอ เสียงแห้ง เป็นแผลในช่องปาก
– หล่อฮั้งก้วย แก้ไอ ละลายเสมหะ เจ็บคอ คอบวม ท้องผูก
– เก๊กฮวย แก้ร้อนใน ดับร้อนถอนพิษไข้ แก้หวัด แก้ไข้
– ดอกงิ้ว แก้ร้อนใน ขับความชื้นในร่างกาย ถอนพิษ แก้ท้องเสียถ่ายเหลว แก้บิด
– เปะเหม่ากึง(รากหญ้าคา) แก้ร้อนใน แก้ไอ แก้ไข้ เจ็บคอ คอบวม ไล่ความชื้นในร่างกาย ขับน้ำ ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะมีเข้ม
– กำเช่า ดับร้อนถอนพิษ แก้ไอ หอบ แก้เจ็บคอ คอบวม มีเสมหะมาก แก้ปวดท้องถ่ายเหลว
*ต้องขอบคุณข้อมูลดีๆ จากผู้เขียนใน MGR Onlie ทำให้ได้ความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรจีนในน้ำจับเลี้ยงมามากมายเลยค่ะ

แม่นันไม่ได้รู้จักทุกตัวนะคะ รู้แต่ว่าน้ำจับเลี้ยงอร่อย และมีประโยชน์มาก ดื่มแก้ร้อนใน ป้องกันหวัด แก้กระหายน้ำ 

สมัยเด็กๆ อาอึ้มต้มให้ดื่มเป็นประจำเลยค่ะ พวกเราจึงคุ้นชินกับเครื่องดื่มสมุนไพรกัน ใครพอจำกันได้บ้างคะ 

ภาพประกอบหยิบยิมมาจากอากู่ค่ะ

สมัยก่อน (วัยนี้เราพูดกันเป็นสมัยแล้วนะคะ อุอุ) ตามร้านขายยาจะตั้งตู้แช่เครื่องดื่ม 

จะมีน้ำเก๊กฮวย น้ำจับเลี้ยง น้ำหล่อฮั้งก้วย ใส่เป็นแก้วๆ ตั้งแช่ในตู้เย็นเจี้ยบ แม่นันมักร้องขอให้อาอึ้มซื้อน้ำเก๊กฮวยให้ 

เพราะรู้สึกมันอร่อยชื่นใจเป็นที่สุด เอ๊ะ..แล้วไหนบอว่าชอบน้ำจับเลี้ยง ชอบค่ะ แต่ที่ร้องให้ซื้อน้ำเก๊กฮวย เพราะเบื่อจับเลี้ยงมาก 

ก็อาอึ้มต้มให้ดื่มอยู่เรื่อยนี่นา

มาดูวิธีต้มกันดีกว่าค่ะ

– ก่อนอื่นเลย นำสมุนไพรทั้งห่อมาล้าง ทำความสะอาด พักสะเด็ดน้ำไว้

– ตั้งน้ำใส่หม้อต้มจนเดือด แม่นันใช้น้ำ 6 ลิตร (สูตรเครื่องดื่มแม่นันจะใช้น้ำ 6 ลิตร ยืนพื้นค่ะ)

– เมื่อน้ำเดือด นำสมุนไพรจับเลี้ยงลงต้ม ปรับไฟอ่อน อย่าลืมบีบเจ้าลูกกลมๆ (หล่อฮั้งก้วย) ให้แตกก่อนนำลงต้มนะคะ ต้มด้วยไฟอ่อน 20-30 นาที ค่ะ

– เมื่อต้มจนได้ที่แล้ว ช้อนสมุนไพรทั้งหมดออก พักใส่ภาชนะไว้ อย่าเพิ่งทิ้งนะคะ เพราะเราอาจจะต้องใช้ต้มเป็นน้ำสอง 

หากน้ำแรกที่เราต้มมีความเข้มข้นมากเกินไป ขึ้นอยู่กับปริมาณสมุนไพรด้วยค่ะ

– ปรับไฟแรงให้น้ำเดือดอีกครั้ง ปรุงด้วยเปียทึ้ง (น้ำตาลกรวด) โอวทึ้ง (น้ำตาลอ้อย น้ำตาลทรายแดง) หากไม่มีใส่อย่างใดออย่างหนึ่งก็ได้ค่ะ 

แต่ไม่แนะนำให้ใช้น้ำตาลทรายขาว เพราะรสเค้าจะแหลมค่ะ ตใส่เกลือเล็กน้อย ชิมดู ถ้ารู้สึกหวานน้อย หวานมากไป ปรับได้ค่ะ 

เพราะเราจะได้ความหวานจากลูกหล่อฮั้งก้วยมาส่วนหนึ่งแล้วค่ะ

– จากนั้นพักให้เย็นดี แล้วนำมากรองด้วยผ้าขาวบาง ตักบรรจุใส่ขวด ภาชนะ แช่ตู้เย็นไว้ค่ะ
ที่นี้เราก็จะได้น้ำจับเลี้ยงเป็นเครื่องดื่มประจำตู้เย็นในอาทิตย์นี้ค่ะ ซึ่งคนจีนถือเป็นเครื่องดื่มปรับสมดุลในร่างกายค่ะ 

การพักผ่อนไม่เพียงพอ การทานของร้อน ของทอดมากไป หรือร่างกายเจอกับสภาพอกาศที่เปลี่ยนแปลงบ่อยๆก็อาจทำให้ภาวะร้อน 

หรือที่คนจีนเรียกว่า คะยัวะ น้ำจับเลี้ยงจึงเหมาะมากค่ะ

ลองทำดูนะคะ ใส่เนื้อลำใยลงไปต้มด้วยอร่อยค่ะ